ABD ile Türkiye arasında Kobani’den sonra Tel Abyad çatlağı
Güncelleme Tarihi:
Ankara Yönetimi, Tel Abyad’da IŞİD ve Kürt kuvvetleri arasındaki çatışmalarda Kürtleri bölgenin demografisini değiştirmeye çalışmakla suçlarken, bu konuda Washington’a bildirilen rahatsızlık sonuçsuz kaldı. Beyaz Saray, Türkiye’nin iddiasına yönelik elde somut bir veri olmadığını açıklarken tıpkı geçen Ekim Kobani’de olduğu gibi Kürtlerin ilerlemesini bir ‘başarı’ olarak tanımladı.
Türkiye ve ABD arasında Suriye politikası nedeniyle süren derin ayrılık, Akçakale’nin Suriye tarafındaki Tel Abyad’da IŞİD ve bölgedeki Kürt kuvvetleri arasında devam eden çatışmalar nedeniyle yeni bir kırılma yaşadı.
Ankara, Tel Abyad’a giren Kürt savaşçıların Arapları göçe zorladığını, böylece bölgenin demografisini değiştirmeye çalıştığını iddia ederken, Washington, elde bu görüşü destekleyen somut bir verinin henüz olmadığını belirtti ve tam aksine Kürtlerin ilerlemesini de bir başarı olarak kabul etti. Ayrıca bu sonuca Başkan Barack Obama’nın verdiği emirler sayesine ulaşıldığını açıkladı. Böylece Ekim 2014’te Kobani’deki IŞİD kuşatması sırasında ABD’nin Türkiye’nin itirazına rağmen PKK’ya yakın bölgedeki Kürt unsurlara havadan silah yardımı yapmasının ardından, iki başkent arasındaki benzer bir gerginlik şimdi de Tel Abyad konusunda ortaya çıktı.
ÖNCE İZLİYORUZ DEDİLER
Türkiye’nin, Tel Abyad için duyduğu endişe, ilk olarak geçen hafta Reuters’a konuşan üst düzey bir Türk yetkili tarafından dile getirilmişti. Yetkili, bölgede belirgin bir demografik değişim yaşandığını ve Araplar uzaklaştırılırken Kürtlerin boşalan yerlere geçtiklerini savunurken, Türk basınında çıkan haberlerde de Kürtlerin böylece Kobani ve Suriye’nin doğusundaki Cizere kantonlarını birleştirmeye çalıştığı, Kuzey Irak’taki Kürt petrolünü Akdeniz’e ulaştıracak bir koridor açmaya çalıştığı iddia edilmişti.
Washington’ın çıkan haberlere ilk reaksiyonu, geçen cuma Dışişleri Bakanlığı’ndaki günlük basın toplantısında geldi. Ve Sözcü Jeff Rathke, “Bu haberlerin farkındayız ve endişeliyiz, bu konuda daha fazla bilgi edinmeye uğraşıyoruz” diyerek konuya temkinli yaklaşmayı tercih etti. Ancak Rathke, bölgedeki Kürt örgütü PYD’nin insan hakları siciline dair geçmişte bazı kaygılar hissettiklerini ve bunları PYD’ye ilettiklerini belirterek, iddiaların doğru olabileceğine yönelik açık bir kapı bırakmayı ihmal etmedi.
KÜRTLER DEĞİL IŞİD YÜZÜNDEN
Rathke’nin açıklamalarının ardından ise Amerikan Yönetimi hafta sonu bu konudaki pozisyonunu netleştirdi. Ve ABD’nin Ankara Büyükelçiliği’ne ait Twitter hesabı üzerinden yayınladığı, ABD’nin Kürt kuvvetlere destek olan hava saldırılarında sivillerin hedef alındığına dair haberleri de yalanlayan beş cümlelik bir açıklamayla Ankara’nın iddialarını reddetti. Göç edenlerin Kürt kuvvetler yüzünden değil IŞİD yüzünden yer değiştirdikleri belirtilen Tweet mesajlarında şöyle dendi: “Suriye’nin kuzeyindeki koalisyon hava saldırıları, IŞİD birliklerini hedef almış ve yok etmiş, sivil kayıpların yaşanmaması için yoğun çaba sarf edilmiştir. Sivil nüfusun Tel Abyad’dan kaçması, IŞİD tarafından başlatılan saldırının sonucudur. Bazı medya organlarının imalarının aksine koalisyon, hava saldırılarında sivillerin hedef olmaması için yoğun çaba göstermektedir. ABD ve Türkiye, IŞİD’e karşı güçlerini birleştirmiştir; IŞİD, Türkiye ve bölgenin yanı sıra tüm medeni halklar için bir tehdittir.”
HABERLERİ TEYİT EDEMİYORUZ
Büyükelçiliğin açıklamasının ardından konu o gün Washington’daki Dışişleri brifinginde de yeniden gündeme geldi. Ve Rathke de, Kürtlerin bölgedeki Arapları göçe zorladığı iddiasına ilişkin cuma günü yaptığı açıklamada “bu yöndeki haberlerden endişe duydukları” yönündeki beyanatından geri adım atıp “Bu haberleri teyit edemiyoruz” demekle yetindi. Rathke, endişe duydukları konunun ise Büyükelçiliğin mesajıyla da uyumlu bir biçimde “bölgeden kaçan sivillere ilişkin haberler” olduğunun altını çizdi.
İşte bunun üzerine Ankara yeniden harekete geçti. Ve Salı günü, yine Reuters’a konuşan bir Türk yetkili, Kürtlerin bölgedeki Arapları göçe zorlaması konusunda Ankara’nın Washington’a kaygılarını resmi kanallardan ilettiğini duyurdu.
OBAMA’NIN EMRİYLE GELEN BAŞARI
Fakat buna rağmen, Washington belirlediği pozisyondan geri adım atmadı. Ve Salı günü Beyaz Saray’da yapılan günlük basın toplantısında Kürtlerin Tel Abyad’daki ilerlemesini değerlendiren Sözcü Josh Earnest, bunu bir ‘başarı’ olarak tanımladı ve elde edilen sonucun Kobani’ye silah yardımı yapılması talimatı veren Başkan Barack Obama’nın emirleriyle sağlandığını söyledi. Earnest, “IŞİD’e karşı ilerleme sağlandıktan sonra IŞİD karşıtı kuvvetlerin yerel nüfus ve mülkleri koruması ve tüm vatandaşların insan haklarını güvence altına alma çabalarının” önemine değindikten sonra da bu konuda bir ihlale rastlayıp rastlamadıkları yönündeki bir soruya şöyle yanıt verdi:
“Şu noktada sahadaki durumu gözlemeye devam ediyoruz. Elbette Suriye gibi bir yerde bunu yapma kabiliyetimiz sınırlı. Bildiğimiz bir şey var ki, bu son başarı aslında Başkan Obama’nın daha önce emrini verdiği askeri operasyonun doğrudan bir sonucudur ve bu da şimdi odada temsil edilen medya kuruluşları tarafından da geniş biçimde haber haline getirildiği gibi Kuzey Suriye’deki Kobani kenti IŞİD güçlerinin kuşatması altındayken alınan büyük riskti. Ama Başkan’ın havadan kaynak ve ekipman yardımı yapılması kararı sayesinde ve kente ilave kuvvetlerin girmesine izin verilmesi için Türkiye’yle çalışabildiğimiz için, elbette koalisyonun hava saldırılarıyla da desteklenen IŞİD karşıtı güçlerin IŞİD’i Kobani’den çıkartabildiklerini gördük.”